Στην καρδιά του κρητικού τοπίου, στο χωριό Δαφνές στο Ηράκλειο Κρήτης, σχεδιάσαμε μία σύγχρονη κατοικία που ενσαρκώνει τις αρχές της βιώσιμης αρχιτεκτονικής και του παθητικού σχεδιασμού. Το έργο The Passive House αποτελεί μια ευαίσθητη και ουσιαστική αρχιτεκτονική πρόταση, που αναδεικνύει τη δυναμική σύνδεση του ανθρώπου με τη φύση και τη σημασία του σχεδιασμού με σεβασμό στον τόπο και το κλίμα.

Ο προσανατολισμός είναι ανατολικός, αλλά η θέα είναι πανοραμική: θάλασσα στα βόρεια, πεδιάδα με αμπελώνες στα ανατολικά και ορεινά τοπία στα νότια. Η επιθυμία των ιδιοκτητών ήταν να σχεδιάσουμε μια παθητική κατοικία που να αξιοποιεί στο έπακρο τη θέα προς το κρητικό τοπίο και τη θάλασσα.

Το μικρό μέγεθος του οικοπέδου και οι περιορισμοί της δόμησης, σε συνδυασμό με το έντονο πρανές στα ανατολικά και τον δρόμο στα δυτικά, καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τη χωροθέτηση του έργου. Έτσι, επιλέξαμε διώροφη σύνθεση με υπόγειο, ώστε να ενσωματωθούν αρμονικά όλες οι λειτουργίες του σπιτιού. Χρησιμοποιήσαμε τοπική πέτρα και λιθοσώματα με επίχρισμα, επιτυγχάνοντας συγχρόνως ένταξη στο περιβάλλον και εκμετάλλευση της θερμικής μάζας των φυσικών υλικών, για τη ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας.

Δύο βασικοί όγκοι, ένας ψηλότερος με πέτρα και ξυλοσκεπή με κεραμίδια και ένας χαμηλότερος με λιθοσώματα και επίχρισμα σε γήινη απόχρωση, τέμνονται κάθετα σχηματίζοντας ένα σταυρό. Από την πλευρά του δρόμου το κτίριο είναι πιο αυστηρό, με λιγότερα ανοίγματα και πιο σαφείς όγκους. Αντιθέτως, προς τη θέα, οι όγκοι αποσυντίθενται, εμφανίζονται εξώστες, αυλές και μεγάλα ανοίγματα. Κινητά σκίαστρα προστατεύουν τις ανατολικές όψεις, ενώ η πληθώρα των ανοιγμάτων είναι ανοιγόμενα ή σταθερά και όχι συρόμενα, απαιτούμενο στοιχείο ενός παθητικού κτιρίου μαζί με την εξάλειψη θερμογεφυρών, τους εναλλάκτες θερμότητας (εναλλάκτες ενέργειας), τις σκιάσεις και την παραγωγή ενέργειας από φυσικές πηγές.

Στο ισόγειο, ο πέτρινος όγκος φιλοξενεί το κλιμακοστάσιο και το καθιστικό, ενώ στα νότια βρίσκονται η κουζίνα και η τραπεζαρία και στα βόρεια το γραφείο-εργαστήριο. Κάθε χώρος εκτονώνεται σε ιδιωτικές αυλές: στην πισίνα, που αιωρείται στο πρανές, στο μπαλκόνι του καθιστικού και στο patio του γραφείου με θέα τη θάλασσα.

Στον όροφο, ο πέτρινος όγκος περιλαμβάνει ένα γραφείο με εσωτερικό μπαλκόνι, ενώ στα νότια βρίσκεται το κυρίως υπνοδωμάτιο με εξώστες σε δύο κατευθύνσεις. Το δεύτερο υπνοδωμάτιο στα βόρεια διαθέτει δικό του εξώστη με απεριόριστη θέα προς την κοιλάδα και τη θάλασσα.

Στο υπόγειο βρίσκονται εργαστήριο, γραφείο, μπάνιο και αποθηκευτικοί χώροι. Στη νοτιοδυτική γωνία του οικοπέδου διαμορφώσαμε έναν εξωτερικό χώρο με κουζίνα, τραπεζαρία και καθιστικό, από όπου ο χρήστης απολαμβάνει όχι μόνο το τοπίο, αλλά και την κατοικία ως σύνθεση — από απόσταση.

Το Passive House είναι ένα αρχιτεκτονικό έργο που εντάσσεται απόλυτα στο φυσικό του περιβάλλον, χωρίς να επιδιώκει να το κυριαρχήσει ή να το υπερκεράσει. Η μορφή και τα υλικά του σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να ακολουθούν τον χαρακτήρα της περιοχής και να ενισχύουν την αίσθηση αρμονίας με το τοπίο. Η κατοικία μοιάζει να έχει γεννηθεί μέσα από το ίδιο το έδαφος: σαν να σχηματίστηκε φυσικά από την πέτρα, το φως και τον αέρα του τόπου. Δεν προκαλεί εντύπωση με έντονα αρχιτεκτονικά στοιχεία, αλλά επικοινωνεί με το περιβάλλον της με έναν ήπιο, διακριτικό τρόπο. Η αλληλεπίδραση με τη φύση είναι συνεχής: κάθε άνοιγμα, κάθε αυλή, κάθε επίπεδο της κατοικίας έχει σχεδιαστεί για να ενισχύει τη σύνδεση του ανθρώπου με το τοπίο, τον ήλιο, τη θέα και το κλίμα. Είναι μια κατοικία που δεν αλλάζει τον τόπο – αλλάζει τον τρόπο που τον βλέπει και τον βιώνει κανείς.